Kaynak verimliliği; aynı miktarda girdi ile daha fazla çıktı ya da daha az miktarda girdi ile aynı miktarda çıktı şeklinde ifade edilmektedir. Doğal kaynaklar bağlamında kaynak verimliliği, sınırlı doğal kaynakların çevreye en az zararla sürdürülebilir kullanımı olarak tanımlanmaktadır. Sahip olduğumuz toprak, su, enerji, mineral ve biyolojik kaynaklar doğal sermaye olarak tanımlanmakta, mevcut gereksinimlerimizi karşılayan ekonomik mal ve hizmetlerin üretimine girdi sağlamaktadır. Doğal kaynaklar üretilemez, tükenmeleri veya zarar görmeleri durumunda  onarılmaları çok zordur, yenilenemezler. Bununla birlikte, doğal kaynakların zarar görmesi çevre üzerinde yıkıcı etki bırakmaktadır. Buradan yola çıkarak, doğal kaynaklara aşırı yüklenmeden ve çevreyi yok etmeden, gelecek kuşakların gereksinimlerini göz önünde bulundurarak toplumun tüm kesimlerinde kaynak verimliliği konusunda farkındalık oluşturulması elzemdir.

Dünya genelinde endüstriyel gelişmelerin hızlanması sebebiyle yenilenemeyen doğal kaynaklar giderek azalmakta, çevre tahribatı ise artmaktadır. Bu durum, kaynak verimliliğini imalat sanayinin sürdürülebilirliği ve rekabetçiliği bakımından önemli bir konu haline getirmektedir.

TRC1 Bölgesi imalat sanayi sahip olduğu üretim potansiyeli ve sektör çeşitliliği ile bölge ekonomisinin omurgasını oluşturmaktadır. Doğal kaynak kullanımı ile doğrudan ilişkili tekstil, gıda, kimya, metal gibi üretim kollarını ihtiva eden bölge sanayinde sürdürülebilir ve verimli kaynak kullanımına yönelik somut adımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Kaynak verimliliği konusunda atılacak adımlar bölge sanayinin rekabetçi konumunu koruması konusunda önem arz etmektedir.

Tarım, TRC1 Bölgesi’nde özellikle Adıyaman ve Kilis illerinde başat sektörlerden biridir. Tarımsal üretim yoğun toprak kullanımı ve yüksek miktarda su tüketimi ile doğal kaynaklarla doğrudan ilişkili sektörlerin başında gelmektedir. Tarımın gayri safi katma değer içindeki payı Gaziantep’te %4,5 iken Adıyaman’da %13 Kilis’te ise %19’dur. Bu nedenle, tarım alanında gerçekleştirilen kaynak verimliliği faaliyetleri Adıyaman ve Kilis illerinde yoğunlaşmaktadır. Gerçekleştirilecek faaliyetler ile Ajansımızın öncelikli çalışma alanlarından biri olan tarım sektöründe kaynak verimliliği uygulamalarının yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Bölge sahip olduğu doğal sermaye bölge ekonomisini oluşturan tüm alanlara girdi sağlamaktadır. Bölgede sürdürülebilir kaynak kullanımı bilincinin geliştirilmesi ve kaynak verimliliği alanında gerçekleştirilecek faaliyetler çevreye daha duyarlı bir ekonomik kalkınmanın tesis esilmesi bağlamında önem arz etmektedir.

Ajansımız, kuruluşundan bu yana kaynak verimliliği uygulamalarının bölgede yaygınlaştırılması amacıyla çeşitli faaliyetler yürütmüştür. Kaynak verimliliğinin tüm kesimler tarafından benimsenmesine yönelik farkındalık artırıcı çalışmalar yapılmış, yenilenebilir enerji, atık yönetimi gibi kaynak verimliliği kapsamına giren temel konularda proje ve programlar yürütülmüştür.

Kaynak verimliliği konusunda bölgesel düzeyde farkındalığın artırılması amacıyla 2020 yılında ‘Üretim Süreçlerinde Kaynak Verimliliği’ eğitimi düzenlenmiştir. İmalat sanayi temsilcilerine yönelik verilen eğitim ile kaynak verimliliği alanında sektörel iyi uygulama örnekleri, verimlilik stratejileri ve finansmanı konularında bilgilendirme yapılmıştır.

Kaynak verimliliği konusunda farkındalık oluşturma faaliyetleri kapsamında Kilis’te çevre duyarlılığı ve geri dönüşümün önemine yönelik 2 ortaokulda ‘Sıfır Atık Bilinci: Atık Geri Kazanımı Farkındalık’ konulu eğitimler verilmiştir.

Ajansımız bölgede kaynak verimliliği uygulamalarını yaygınlaştırmak amacıyla iki ayrı mali destek programı uygulamıştır. 2016 yılında GAP Bölge Kalkınma İdaresi işbirliğinde Sanayide Enerji Verimliliğinin Arttırılması Pilot Uygulamaları Mali Destek Programı’nı (GAP-SEV) uygulanmıştır. 2018 yılında ise Enerji Verimliliğinin Arttırılması Mali Destek Programı (EV) yürütülmüştür. Programlar ile bölgede 10 adet enerji verimliliği projesi desteklenmiştir.

Ajansımız, kaynak verimliliği öncelikleri arasında yer alan geri dönüşüm ve atık yönetimi konusunda çalışmalar yürütmüştür. Bu kapsamda, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi işbirliğinde ‘Merkezi Biyogaz Tesisi Kurulumu Projesi’ yürütülmüştür. 2019 yılında hayata geçen proje ile organik atıklardan biyogaz elde edilmekte, bu süreçten çıkan atık ise organik gübre olarak kullanılmaktadır. Proje, sürdürülebilir atık yönetimi, sera gazı emisyonlarının azaltılması, toprak verimliliğinin arttırılması, temiz su kaynaklarının korunması konularında örnek teşkil etmektedir.

Ajansımız tarafından 2021 kaynak verimliliği başlığı altında gerçekleştirilecek faaliyetler dizisi “Üretim Süreçlerinde Kaynak Verimliliği Programı” altında sürdürülecektir. Programın 2021 yılı ana teması enerji verimliliği olarak belirlenmiştir. Özellikle sanayide sera gazı emisyonlarının azaltılması konusunda enerji verimliliği ön plana çıkmaktadır. Enerji verimliliği, sarf edilen her birim enerjinin daha fazla hizmet ve ürüne dönüşmesi olarak tanımlanabilir. Sanayi işletmelerinde enerji verimliliği uygulamalarının yaygınlaştırılması işletmelerin enerji maliyetlerinin hafifletilmesi bağlamında ekonomik önem taşıyan kritik bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ajansımız gerçekleştireceği faaliyetler ile üretim süreçlerini kaynak verimli hale getirmeyi hedeflemektedir.

Yalın üretim, ürünün tasarım aşamasından başlayarak tüm değer oluşturma süreçlerindeki her türlü kaybın (hatalar, fireler, stoklar, beklemeler, gereksiz işler, gereksiz hareketler, gereksiz taşımalar) azaltılması ile maliyetlerin düşürülmesi olarak tanımlanmaktadır. Yalın üretim işletmelerde kaynak verimliliğinin sağlanması konusunda önemli bir araçtır. Bölge imalat sanayinin yalın üretimin getirdiği teknolojik süreçlere uyum sağlayarak daha hızlı, hatasız ve rekabet edebilir bir üretim yapısına kavuşması kaynak verimliliği yaklaşımımızın bir parçasını oluşturmaktadır. Bu kapsamda tasarlanan Yalın Üretim ve Mentorlük Programları ile imalat sanayi firmalarında yalın üretim konusunda farkındalığın artırılması amaçlanmaktadır.

2019 yılında tamamlanan TRC1 Bölgesi’nde Tarımın İklim Değişikliğine Uyum Kapasitesinin Artırılması Araştırma Raporu bölgede tarım alanındaki kırılganlığı kanıta dayalı verilerle göstermiştir. Raporda, bölgede tarımsal kırılganlığı önlemek amacıyla su kaynaklarının ve toprağın korumasına yönelik faaliyetlerin hızlandırılması gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu amaçla hazırlanan TRC1 Bölge Tarımı İklim Değişikliği Dayanıklılık Programı kapsamında toprak kalitesini artırma, su kaynaklarını koruma ve verimliliği artırmaya yönelik faaliyetler hayata geçirilecektir.

Bölge İmalat Sanayisini Enerji Verimli Hale Getiriyoruz

TRC1 Bölge sanayinde enerji verimliliğini artırmak ve bu konuda farkındalığı geliştirmek amacıyla belirlenecek firmalara uygulamalı enerji verimliliği eğitimleri vereceğiz. Gaziantep Model Fabrika ile işbirliği halinde enerji yönetimi, atık enerji kazanımı, Isı/mekanik/elektrik sistemlerinde verimlilik, kontrol sistemleri gibi başlıklarda verilecek eğitimler ile bölge sanayinde enerji verimliliği bilincini yerleştirmeyi hedefliyoruz. Eğitimlerin akabinde gerçekleştireceğimiz kaynak verimliliği alanında başarılı uygulama örneği ziyaretleri ile bölge firmalarının bilinç düzeylerini arttırmayı ve olası işbirliği fırsatları yakalamayı amaçlıyoruz.

2021 yılında Ajansımız yeni bir destek aracı olan Yönetim Danışmanlığı Destek Programı’nı uygulamaya koyacaktır. Program ile belirlenen alanlarda özel sektör firmaları ve ilgili kuruluşlara mentorlük desteği sağlayacağız. Enerji verimliliği ve atık yönetimi başlıklarının öncelikler arasında yer aldığı destek programı ile  imalat sanayinin kaynak verimli hale gelmesini destekleyeceğiz

Yalın Üretim Yönetim Danışmanlığı ile Güçlenecek

Yalın üretim, rekabetçi ve sürdürülebilir bir sanayi gelişimi için etkili bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Yalın üretim konusunda sanayi temsilcilerine yönelik farkındalık oluşturma çalışmaları yapacağız. Yalın üretim, stok yönetimi, hat dengeleme, SMED, Poke Yoke, TPM ve 5S konularında eğitimler düzenleyecek, yerinde inceleme çalışmaları yürüteceğiz. Çalışmaların akabinde, yalın üretim konusunda istekli ve yeterli potansiyele sahip firmalara Yönetim Danışmanlığı Destek Programı vasıtasıyla mentorlük desteği sağlayacağız.

.

Badem Üretiminde Toprak Verimliliğini Artırıyoruz

Kâhta’da badem tarımı yapılan eğimli arazilerde yağmur sularının yüzey akışıyla yarattığı erozyon bu arazilerinin üst katmanını taşıyarak toprağın verimliliğini azaltmaktadır. Kâhta’da seçilecek iki badem bahçesinde mermer atığı ile sekileme çalışması yaparak erozyon önleme ve su tutma miktarını tespit edeceğiz. Erozyon önleme, su tutma ve doğal yerel atık malzeme kullanımı temelinde gerçekleştireceğimiz proje ile tarımda kaynak verimliliği uygulamalarını yaygınlaştırmayı hedefliyoruz.

Yağmur Hendekleri ile Su Kaynaklarımızı Koruyoruz

Yağışla gelen suların toprak profilinde tutulması dünyada gittikçe yaygınlaşan bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Kilis’in Musabeyli ilçesinde düz ve düze yakın tarım alanlarında çukur açma ve özel sürüm teknikleri ile yağmur hasadı yapmayı ve yağmur suyunu tarlada tutmayı amaçlıyoruz.

Antepfıstığı ve Zeytin İklim Değişikliğine Uyum Sağlıyor

Bölgede iklim değişikliği ile artan sıcaklıkların sebep olacağı erken don ve aşırı kış sıcaklıkları bitkilerin fizyolojik dengesini bozacaktır. Bitkileri bu koşullara hazırlamak ve dayanıklılığını artırmak amacıyla besin maddeleri ve kimyasallarını üretmeye yönelik doğal çözümler belirlemeyi amaçlıyoruz. Bu amaç doğrultusunda Gaziantep’te zeytin, Antep fıstığı ve buğday yetiştirme alanlarından seçilecek her biri 1 dekardan az olmayacak bahçe ve tarlalarda doğal gübreleme uygulaması yaparak bitkileri korumayı ve ürün verimliliğinin artırmayı hedefliyoruz.

Alternatif Ürün Desenini Belirliyoruz

Bölgemizde tarımda kırılganlığı önlemek amacıyla kuraklıkla mücadele önem arz etmektedir. Bölgede artan sıcaklıklarla uyumlu alternatif bitki/ürün desenlerinin geliştirilmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda, kuraklıkla mücadelede etkin bir yöntem olan bağcılık gibi tarım faaliyetlerinin belirlemeyi ve desteklemeyi amaçlıyoruz.