Ajansımız TR33 Bölgesi’nde kümelenme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve güçlendirilmesi yönünde çalışmalar yürütmektedir. Kümelenme, bölge içi, bölgeler arası ve uluslararası ticari ağların geliştirilmesine katkı sağlamaktadır. Bölge Planındaki önceliklerden biri bölge içi ve bölgeler arası ticari ağların geliştirilmesidir. Bu bağlamda, Ajansımız alt bölgeler bazında öne çıkan ve mekânsal yığınlaşmanın olduğu sektörlerde ortak danışmanlık faaliyetleri geliştirerek ve sanayi yapılaşmasının yoğun olduğu alanlarda firmaların koordinasyonunu sağlayarak kümelenmeyi desteklemeyi amaçlamaktadır. Ajansımız 2021 yılı Çalışma Programında, İmalat Sanayisinde Teknolojik Dönüşümün Sağlanması Sonuç Odaklı Programında kümelenmeye yönelik faaliyetleri belirlemiştir.
Aynı ya da benzer iş kolunda faaliyet gösteren, coğrafi olarak birbirine yakın, birbiriyle işbirliği ve rekabet halindeki üretici ya da yan sanayi firmalarının, hizmet tedarikçilerinin ve kurumların bir araya geldiği çalışma modeli kümelenme olarak adlandırılmaktadır. Kümelenme sayesinde firmalar, bireysel hareket ettikleri zamana göre daha karlı, yenilikçi ve efektif hale gelmektedirler. Kümelerin ortaya çıkışı kendiliğinden gerçekleşebileceği gibi; rekabetçi ve değer üreten olgun kümeler haline gelmeleri dışarıdan bir koordinasyon ve destek ile de olabilmektedir. Rekabet gücünün artırılmasında önemli bir araç olan kümelenme yaklaşımının uygulanabilmesi için Ajansımızca öncelikle Bölgedeki sektörler tanımlanmış ve tanımlanan sektörler arasından kümelenme potansiyeli yüksek olanlar belirlenmiştir. TR33 Bölgesi illeri sırasıyla; sektörel bazda dış ticaret, imalat sanayi yapısı gibi özellikleri ile incelenmiş; ortaya çıkan analizlerin yorumlanmasıyla da kümelenme potansiyeli olan sektörler tespit edilmiştir.
Afyonkarahisar sanayisi, ağırlıklı olarak mermer ve gıda sanayi tesislerinden oluşmaktadır. Afyonkarahisar’da işlenen mermer, ilin ihracatında başrol oynamaktadır. Gıda sanayi yüksek istihdamı ile ilin 2. sıradaki gelişmiş ve uzmanlaşma düzeyi yüksek sektörüdür. Termal kaynakların varlığı nedeniyle maden suyu üretiminde ve turizmde de Afyonkarahisar ön plana çıkmaktadır.
Kütahya; geniş bir yelpazede faaliyet gösteren pek çok sektörü bünyesinde barındırmaktadır. Seramik ve çininin başkenti olarak değerlendirilen il geleneksel seramik üretiminde Türkiye’de ilk sıradadır. Kütahya’da gıda sektörü ve tekstil-hazır giyim sektörü önemli bir yere sahip olmakla beraber yüksek katma değerli kimya ve otomotiv yan sanayi sektörleri de öne çıkan diğer sektörlerdir. İlde 8’i termal, 1’i doğa alanı olmak üzere toplamda 9 turizm merkezi bulunmaktadır.
Manisa’nın, İzmir’e yakınlığından dolayı nitelikli iş gücünden yararlanması, hâlihazırda elektrikli teçhizat üretiminde, makine sanayinde ve kalıpçılıkta belli birikimlere sahip KOBİ’leri barındırması gibi avantajları ile il bir savunma sanayi kenti olma yolunda hızla ilerlemektedir. Yüksek katma değerli elektronik sektörü ilde çok gelişmiş durumda olup bu sektörde, televizyon ve bilgisayar üretimi ile bunların yazılımı yapılmaktadır. Elektronik sektörünü, beyaz eşya sektörü takip etmektedir. Manisa ilinin gelişmiş bir otomotiv yan sanayisi de bulunmaktadır. Manisa verimli toprakları, iklim ve sulama avantajı ile birlikte gerek tarımsal sanayi gerekse bitkisel ve hayvansal üretim bakımından ülkemiz tarımında önemli bir yere sahiptir. Kuru ve yaş meyve sebze üretimi de Manisa’daki en önemli ihracat ve istihdam alanlarındandır. Çekirdeksiz kuru üzümün anavatanı olarak değerlendirilen Manisa’da yaş ve kuru üzümün ülke genelindeki üretiminin % 90’ı, dünya üretiminin %60’ı karşılanmaktadır.
Dericilik sektörü üzerine organize sanayi bölgesinin olduğu Uşak’ta yıllık yaklaşık 70 bin ton deri işlenmektedir. İlde doğal kümelenmenin oluştuğu bir diğer sektör rejenere iplik sektörüdür. Ayrıca üniversite-sanayi işbirliğinin ağırlık kazandığı ilde halıcılık, ev tekstili ve battaniye sektörlerinde de önemli potansiyel söz konusudur. Uşak, Türkiye’nin battaniye üretiminde %80, tekstil geri dönüşümünde %75 ve giysilik deri üretiminde %80 paya sahiptir. Uşak’ta geri dönüştürülen tekstil ürünleri önem arz etmektedir. Uşak ayrıca yılık 35 milyon m² seramik üretimi ile dikkat çekmektedir.
Bir Bakışta Bölgemizde Kümelenme
- Bölgemizde otomotiv yan sanayi, mermer, makine ve kalıpçılık, elektrik elektronik, deri ve tekstil, gıda ve çini olmak üzere doğal kümelenme oluşumları mevcuttur.
- Bununla birlikte bölgemizde, sağlık turizmi, kanatlı hayvancılık, zeytin ve zeytinyağı, tekstil geri dönüşüm gibi alanlarda kümelenme potansiyeli bulunmaktadır.
- Olgunlaşmakta olan sektörlerdeki paydaşlar arasında koordinasyonun ve entegrasyonun güçlendirilmesi ihtiyacı bulunmaktadır.
- İmalat sanayi yatırımları için yeni ihtisas OSB’lerin kurulmasına ve mevcut OSB’lerin genişletilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
- Termal kaynaklar açısından zengin olan bölgenin turizm gelirlerinden aldıkları payın artırılabileceği bunun için de koordinasyona ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.
Ajansımız, faaliyet göstermeye başladığı 2009 yılından bu yana, bölgede kümelenmeye yönelik çeşitli çalışmalar yürütmüştür.
Bu kapsamda, Ajansımız desteği ile Manisa Celal Bayar Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi (MCBÜ TTO) liderliğinde TR33 Bölgesi’nde savunma sanayi teknoloji geliştirme kümesi (MASTEK) kurulmaktadır.
MASTEK güdümlü projemiz ile TR33 Bölgesi’nde savunma sanayisine yönelik ürün geliştirme konusunda kapasite oluşturulmakta ve bölgedeki firmalara gerekli kabiliyetlerin kazandırılması sağlanmaktadır.
Proje ile ilk etapta savunma sanayimizin başat aktörleri olan ASELSAN, TAI, ROKETSAN gibi firmalar için özellikle kilit teknoloji içeren ürünlerin geliştirilmesi sağlanmakta olup, savunma sanayi firmalarına alt yüklenicilik hizmeti verilmektedir.
Diğer yandan, Ajansımızca savunma sanayine yönelik Manisa’da bölgemiz firmalarının katılımı ile zirve ve tedarikçi buluşmaları etkinliği düzenlenmiş olup, Manisa ilinde savunma yan sanayi alanında çalışan firmalara Teknik Destek kapsamında danışmanlık ve eğitim desteği sağlanmıştır. Bu faaliyetler ile bölgede savunma sanayine yönelik hizmet sağlayan firma sayısında ciddi artış yaşanmıştır.
TR33 Bölgesi Savunma Sanayisi Gelişim ve Kümelenme Stratejisi MCBÜ TTO tarafından hazırlanmıştır. Ayrıca bölgede savunma sanayicilerine yönelik dernek kurulum çalışmaları son hızla devam etmektedir.
Manisa ilinde yoğunlaşma görülen kalıpçılık ve otomotiv yan sanayi alanlarındaki kümelenme faaliyetleri, Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi projeleri üzerinden devam etmektedir. Söz konusu projelerin hazırlanması sürecinde Ajans olarak teknik destek sağlanmıştır.
Ajansımız ve İscehisar Mermer İhtisas Organize Sanayi Bölgesi iş birliği ile hazırlanan “Mermerde Yüksek Verim, Yüksek Katma Değer” güdümlü projesi ile Afyonkarahisar’da mermercilik sektöründeki kümelenme çalışmaları desteklenmiştir. OSB içerisine "Mermer Akademisi" adıyla kurulan merkezde, mermer sektöründe Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri ile yeni ürünler geliştirilmekte, sektörün eğitim ihtiyacı karşılanmakta ve ürün pazarlama olanakları geliştirilmek suretiyle mermerden elde edilen katma değer artırılmaktadır.
Ajansımız ve İscehisar Mermer İhtisas Organize Sanayi Bölgesi iş birliği ile hazırlanan “Mermerde Yüksek Verim, Yüksek Katma Değer” güdümlü projesi ile Afyonkarahisar’da mermercilik sektöründeki kümelenme çalışmaları desteklenmiştir. OSB içerisine "Mermer Akademisi" adıyla kurulan merkezde, mermer sektöründe Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri ile yeni ürünler geliştirilmekte, sektörün eğitim ihtiyacı karşılanmakta ve ürün pazarlama olanakları geliştirilmek suretiyle mermerden elde edilen katma değer artırılmaktadır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Rekabetçi Sektörler Programı kapsamında Uşak Deri Karma OSB’nin başvuru sahibi olduğu Uşak Büyükbaş Deri İşleme Tesisi Projesinde, Ajansımız proje ortağı olarak yer almaktadır. Proje ile bugüne kadar küçükbaş hayvan derisinin işlendiği Uşak Deri (Karma) OSB’de, çanta, ayakkabı, mekân ve araç dekorasyonuna kadar geniş bir yelpazede ürün üretilen büyükbaş hayvan derisinin işlenmesi amaçlanmaktadır. Bu proje ile sektörde kümelenme oluşmasına destek sağlanmaktadır.
Bölge için önemli sektörlerde üretim kapasitesi oluşturulması, katma değerin artırılması ve sektörlerin gelişimine yönelik kurumsal yapıların tesis edilmesi stratejik tercihini hayata geçirmek amacıyla 2020 yılından itibaren Ajansımız sonuç odaklı program yaklaşımına geçerek 2020-2023 dönemi İmalat Sanayisinde Teknolojik Dönüşümün Sağlanması Sonuç Odaklı Programının (TEKNO SOP) uygulanmasına başlanmıştır.
TEKNOSOP ile:
- Savunma, otomotiv, gıda ve tekstil sektörleri öncelikli olmak üzere bölgenin imalat sanayisinde rekabet gücünü artırmayı,
- Öncelikli sektörlerde ortak üretim altyapıları oluşturmayı,
- İleri teknoloji ürün geliştirme ve ticarileştirme sürecini desteklemeyi,
- Özel sektör ve özel sektörle ilgili kurumların yönetim kapasitelerini ve kurumsallaşma düzeylerini artırmayı amaçlamaktayız.
Program kapsamında, 2020-2023 dönemi için, bölgemizde kümelenmenin geliştirilmesine yönelik faaliyetler planladık. Hayata geçireceğimiz faaliyetlerin yanı sıra, Bölgemizde kümelenmenin sürdürülebilirliğini sağlayacak iş birliklerini geliştirmeyi hedefliyoruz.
Kümelenmeye Sonuç Odaklı Program Yaklaşımı Getiriyoruz
2020 yılından itibaren Ajansımız, program odaklı bir yaklaşım çerçevesinde, üretim kapasitesinin ve katma değerin artırılması ile kümelenme faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yürütecektir. Bu kapsamda hazırladığımız, 2020-2023 yılları arasındaki faaliyet dönemini kapsayan İmalat Sanayisinde Teknolojik Dönüşümün Sağlanması Sonuç Odaklı Programı ile bölgenin olgun ve olgunlaşan sektörlerinde rekabet gücünü artırmayı, ortak üretim altyapıları oluşturmayı, ileri teknoloji ürün geliştirme ve ticarileştirme sürecini desteklemeyi planlıyoruz.
Gıda Sektöründeki Kümelenmeye Değer Zinciri Analizi ile Katkı Sağlıyoruz
Gıda bölgemiz için öncelikli sektörlerden biri olarak belirlenmiş olup, sektöre ileri teknolojiyi dahil ederek firmalar ve paydaşlar arası koordinasyon ve işbirliği yaratacağız. Firmaların birlikte ürün geliştirme ve ticarileştirme sürecini desteklemek için değer zinciri analizini gerçekleştireceğiz. Bölge illerimizin ortak ve kendine özgü ürünleri için yapacağımız çalışma ile yeni ürün geliştirilmesini, üründe katma değerin arttırılmasını, ithal ikame ve ihracat odaklı ürünlere yönlenme konularında sektördeki doğal kümelenmeye yol gösterilmesini amaçlıyoruz.
Bölgemizde Teknik Tekstilin Yol Haritasını Oluşturuyoruz
Bölgemiz Uşak merkezli olmak üzere teknik tekstilde iyi bir konumdadır. Tekstil faaliyetlerini ileri teknoloji ile birleştirerek teknik tekstil alanında ilerlemeler gerçekleşmektedir. Bu bağlamda, Bölgenin teknik tekstildeki yeri ve teknik tekstil üretimi için fiziki ve beşeri gerekliliklerin tespit edileceği çalışmayı hazırlıyoruz.
Bölgesel İş Birliği Etkinlikleri Düzenliyoruz
Gıda Sektöründeki firmaların kümelenmesi ve küme yapısından faydalanabilmesi için panel düzenleyerek Bölgede ileri teknoloji uygulamalarının ve katma değerin artırılmasına yönelik rehberlik çalışmaları yapacağız. Bununla birlikte deri, tekstil, seramik ve öne çıkan diğer alanlarda AR-GE, tasarım ve ürün odaklı proje pazarları organize edeceğiz.
Otomotiv Yan Sanayi Yerli Tedarikçilerini Aynı Platformda Buluşturuyoruz
Bölgemizdeki otomotiv yan sanayi doğal kümesi oluşumuna destek vermek ve rehberlik sunabilmek amacıyla, otomotiv sektöründeki firmalar ve sektöre dahil olmak isteyen firmalar ile otomotiv yan sanayii kümelenme stratejisinin belirleneceği bir çalıştay ve tedarikçi buluşması organize ediyoruz.
Bölgemizde Kümelenme Odaklı Teknik Destek Sağlıyoruz
Bölgemizde sonuç odaklı programlar ile ilişkili paydaşların, kümelenme konusunda teknik beceri ve kapasitelerinin artırılması amacıyla teknik destek programları uygulayacağız.
Kümelenme Konusunda Farkındalık Etkinlikleri Düzenliyoruz
İldeki olgunlaşan ve gelişmekte olan sektörlerde, özellikle zeytin ve zeytinyağı türevleri, tuğlacılık, halıcılık gibi katma değerin arttırılabileceği alanlarda, firmaların Ticaret Bakanlığı’nın Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (URGE) destek programından daha etkin faydalanabilmeleri için farkındalık etkinlikleri düzenleyeceğiz.